„Siwe tsunami” – zmiany demograficzne wpływają na naszą codzienność – jak się na nie przygotować i jak nimi zarządzać?

„Nowa demografia Europy” oznacza, że systematycznie będzie postępował proces starzenia się społeczeństwa. Będziemy coraz starsi i będzie nas coraz mniej. Prognozy demografów Eurostatu pokazują, że w Polsce do 2050 emeryci będą stanowić prawie 40 % społeczeństwa.

Ta sytuacja wymaga przygotowania, także specjalistycznych kadr. Uniwersytet Wrocławski kolejny raz uruchamia nabór na psychogerontologię – studia podyplomowe w Instytucie Psychologii, pierwsze takie we Wrocławiu i na Dolnym Śląsku, które kształcą w zakresie aktywizacji osób starszych. W planie są m.in. zajęcia z psychodietetyki, fizjologii, rehabilitacji geriatrycznej i pielęgnacji. W sumie 240 godzin w dwa semestry. Zapisy już ruszyły, można rejestrować się do 28 lutego, a zajęcia w trybie online zaczną się już od marca w weekendy.

O studiach, które wychodzą naprzeciw problemowi starzenia się społeczeństwa rozmawiamy z dr Bogną Bartosz, Kierownik Studiów Podyplomowych z Psychogerontologii.

Dla kogo przeznaczony jest ten kierunek?

Dla tych, którzy widzą, że otwiera się nowy sektor rynku i potrzebne są wykwalifikowane kadry. W USA nie ignorując faktu, że społeczeństwa się starzeją powołano Narodowy Instytut Starzenia się (National Instytute on Aging). W Polsce coraz częściej w wielu instytucjach i ośrodkach pojawia się choćby potrzeba sprawnej i kompetentnej obsługi klientów w wieku senioralnym, w firmach pojawiają się programy zarządzania wiekiem. Żeby to robić dobrze konieczna jest wiedza na temat specyfiki procesów związanych z wiekiem.

Ujmując jeszcze szerzej – na nasze studia zapraszamy wszystkie osoby zainteresowane zdobywaniem wiedzy dotyczącej tego etapu życia, który jest najdłużej trwającym – dłuższym niż dzieciństwo, młodość, dorosłość. Nigdy wcześniej w historii ludzkości ten etap nie trwał tak długo. Warto wiedzieć jak w środowisku zróżnicowanym wiekowo współpracować z osobami nie tylko młodymi, ale też starszymi. Wreszcie warto samemu przygotować się by ten czas spędzić mądrze, wartościowo, z pożytkiem dla siebie i innych.

Czy trzeba mieć specjalne predyspozycje, żeby studiować psychogerontologię?

Jak na każde studia tak i na te potrzebne są określone predyspozycje. Najważniejsze to chcieć pracować z ludźmi w wieku 60+ i w środowisku, w którym są osoby 60+. Bardzo ważna jest własna aktywność, kreatywność, motywacja i chęć działania wspólnie z ludźmi starszymi, otwartość na to, że od starszych dorosłych warto i można się uczyć.

Czy opieka nad seniorami to tylko dbałość o kwestie związane z higieną i pomoc w codziennych obowiązkach?

Zdecydowanie nie! Nasze studia nie kształcą opiekunów medycznych osób starszych. Przeznaczone są dla osób zainteresowanych działaniami mającymi na celu m.in. aktywizację seniorów w środowisku lokalnym, opracowanie programów włączających osoby 60+ do czynnego życia, edukację cyfrową 60+, współpracę międzypokoleniową, przeciwdziałanie dyskryminacji i wykluczeniu społecznemu ze względu na wiek. Przeznaczone są także dla osób już pracujących np. w urzędach administracji lokalnej, ośrodkach, instytucjach kultury, mediach, które dostrzegając coraz większą liczbę starszych dorosłych w naszym otoczeniu, zamierzają poszerzać swoją działania o te dedykowane generacji 60+. Krótko mówiąc – chcemy naszych słuchaczy wyposażyć w rzetelną wiedzę na temat specyfiki współczesnego starzenia się, podpowiadać i pokazywać rozwiązania mające na celu podnoszenie jakości życia osób starszych.

Zna Pani losy absolwentów psychogerontologii? Udało im się znaleźć pracę po tym kierunku, jeśli tak, to gdzie?

Tak! Utrzymujemy kontakt z wieloma absolwentami dotychczasowych czterech edycji. Do tej pory nasze studia ukończyło prawie 60 osób z całej Polski, także z Włoch, Hiszpanii, Niemiec, ponieważ dyplom ukończenia Studiów Podyplomowych z Psychogerontologii Uniwersytetu Wrocławskiego jest honorowany w UE. Aktywność i pomysłowość naszych absolwentów jest ogromna. Zakładają Fundacje i Stowarzyszenia pozyskując następnie środki na działania dedykowane seniorom, zakładają Kluby Seniora odczarowując w swoich miejscowościach nieprawdziwy obraz wycofanego z życia seniora, pracują w teatrach i rozgłośniach radiowych prowadząc audycje promujące aktywny styl życia, w Centrach Aktywności Lokalnej organizując różne działania z seniorami (kursy, wystawy). Wśród absolwentów są także wolontariusze pracujący np. w hospicjach czy lokalnych Klubach Seniora.

Jakie przedmioty są wykładane na tym kierunku?

Studia odbywają się w Instytucie Psychologii i dlatego dominują zajęcia z psychologii późnej dorosłości, psychologicznych uwarunkowań długowieczności, kryzysów późnej dorosłości, zaburzeń i problemów specyficznych dla tego okresu. Jednak specyfiką naszych studiów jest ich interdyscyplinarny charakter, bo przecież starzenie się dotyczy także kwestii demograficznych, społeczno-kulturowych aspektów starzenia jak chociażby przeciwdziałanie stereotypom na temat osób starszych. Mamy blok zajęć poświęcony aspektom prawnym i ekonomicznym, w tym skąd i jak pozyskiwać środki na projekty senioralne. Proponujemy słuchaczom też blok nowoczesnych metod aktywizacji i edukacji osób starszych, również z wykorzystaniem nowoczesnych technologii. To tylko niektóre. Przez 2 semestry realizujemy 240 godzin zajęć (teoretycznych i praktycznych, w tym warsztaty, seminaria i wizyty studyjne w placówkach różnego typu). Realizujemy studia nie odbiegające od np. tych na uniwersytetach w UK czy Skandynawii, gdzie istnieją od ponad 40 lat Ageing Studies.

Zajęcia prowadzą eksperci reprezentujący psychologię i dziedziny istotne przy kształceniu specjalistów z psychogerontologii: neuropsycholodzy, lekarze, psychoonkolodzy, fizjoterapeuci, prawnicy, socjolodzy, andragodzy, psychodietycy. Zajęcia i warsztaty prowadzą również praktycy pracujący na co dzień z ludźmi starszymi – terapeuci zajęciowi, logopedzi, rehabilitanci, psychoterapeuci.