Stawka to 556 milionów euro – projekty planów sprawiedliwej transformacji Dolnego Śląska

To ważne dokumenty, dzięki którym na Dolny Śląsk trafi w nadchodzącej perspektywie finansowej Unii Europejskiej aż 556 milionów euro. Jeszcze przed Wielkanocą robocze wersje terytorialnych planów sprawiedliwej transformacji trafiły do Ministerstwa Funduszy i Polityki Regionalnej.

Europejski Zielony Ład jest kluczowym dokumentem strategicznym Komisji Europejskiej, dzięki któremu Europa ma szansę stać się pierwszym neutralnym klimatycznie kontynentem do roku 2050. Aby osiągnąć te cele musimy w sposób zrównoważony i sprawiedliwy przeprowadzić szereg przemian przygotowujących nasze regiony do przejścia na gospodarkę niskoemisyjną. Temu właśnie służy narzędzie, jakim jest Fundusz Sprawiedliwej Transformacji.

Na Dolnym Śląsku wsparciem zostanie z pewnością objęty subregion wałbrzyski – powiaty: wałbrzyski, świdnicki, dzierżoniowski, ząbkowicki, kłodzki oraz miasto Wałbrzych – mówi wicemarszałek Dolnego Śląska Grzegorz Macko.

I podkreśla, że Dzięki Funduszowi Sprawiedliwej Transformacji możliwe będzie dofinansowanie m.in. wdrażania technologii zapewniających tanią i czystą energię, redukcji emisji gazów cieplarnianych, regeneracja terenów zdegradowanych, ale także pomoc dla przedsiębiorców na tworzenie nowych miejsc pracy. Dzięki rozmowom, jakie prowadzimy w regionie, zidentyfikowaliśmy także kolejne obszary, które chcemy zakwalifikować do wsparcia Funduszem

Dolny Śląsk jest jednym z najsilniej uprzemysłowionych regionów w Polsce. Stoi więc przed samorządem regionu, ale też przed całą społecznością województwa poważne wyzwanie, ponieważ neutralność klimatyczna to maksymalne ograniczenie emisji dwutlenku węgla w przemyśle, transporcie i energetyce. W praktyce oznacza to m.in. konieczność przeprowadzenia kosztownych zmian w produkcji energii. Dzięki staraniom zarządu województwa Dolny Śląsk może liczyć na potężne wsparcie finansowe na ich przeprowadzenie. Fundusz Sprawiedliwej Transformacji to potężne narzędzie finansowe, które w najbliższych latach wesprze rozwój Dolnego Śląska. Zależy nam na tym, aby oprócz subregionu wałbrzyskiego mogło z niego korzystać także zagłębie turoszowskie – mówi marszałek województwa dolnośląskiego Cezary Przybylski.

Zdaniem zarządu województwa obszarem wymagającym już dziś wsparcia z tej puli jest powiat zgorzelecki. Zagłębie turoszowskie obecnie odpowiedzialne jest za ok. 4% rocznej produkcji energii w Polsce. W przemyśle węglowym w Kopalni i Elektrowni Turów zatrudnionych jest ok. 3,5 tys. pracowników, a pośrednio zakłady te oddziałują na tysiące mieszkańców powiatu zgorzeleckiego. Dlatego włączenie tego obszaru do planu sprawiedliwej transformacji jest dla samorządu województwa sprawą kluczową. W wyniku rozmów podjęto również decyzję o uwzględnieniu w planie transformacji obszaru powiatu kamiennogórskiego, ze względu na funkcjonalną zależność od Dolnośląskiego Zagłębia Węglowego. Przystąpiono zatem do opracowania analizy wspominanych powiązań społeczno-gospodarczych i konsekwencji, jakie dla tego powiatu przyniosła likwidacja Dolnośląskiego Zagłębia węglowego w latach 90.

Przekazane projekty Terytorialnych Planów Sprawiedliwej Transformacji dla subregionu wałbrzyskiego oraz powiatu zgorzeleckiego stanowią podstawę do dalszych rozmów o szczegółach wykorzystania pieniędzy z Funduszu Sprawiedliwej Transformacji na Dolnym Śląsku. Praca nad nimi nie kończy się i w dalszym ciągu zachęcamy do kontaktu z nami i uczestniczenia w procesie tworzenia planów transformacyjnych naszego regionu.

Liczę również na to, że ostateczna pula środków, jakie w swojej dyspozycji będzie miał Dolny Śląsk, zostanie jeszcze zwiększona – podsumowuje wicemarszałek Grzegorz Macko.

W celu jak najlepszego przygotowania się do wykorzystania wsparcia funduszu, zarząd województwa powołał specjalną grupę roboczą. Stanowi ona platformę wymiany doświadczeń dla regionalnych interesariuszy, a w jej skład wchodzą przedstawiciele wszystkich instytucji i podmiotów, których dotyczy tematyka transformacji węglowej na Dolnym Śląsku. Znalazły się wśród nich jednostki samorządu terytorialnego, organizacje pozarządowe, agencje rozwoju, przedsiębiorstwa czy duże spółki energetyczne. Podjęto również decyzję o naborze wstępnych propozycji interesujących ich projektów. W efekcie pojawiło się niemal 500 propozycji, które pozwoliły określić kierunki wsparcia w przygotowywanych Terytorialnych Planach Sprawiedliwej Transformacji.

Sprawiedliwa transformacja Dolnego Śląska będzie miała trzy wymiary: gospodarczy, społeczny i środowiskowy.

• Wymiar gospodarczy odnosi się do stworzenia nowoczesnej gospodarki, kształtującej lokalny rynek pracy. Cel ten ma przede wszystkim sprzyjać inwestycjom w tworzenie nowych przedsiębiorstw i nowych miejsc pracy. Mają one powstać również poprzez ułatwienie dostępu do infrastruktury wspierającej przedsiębiorczość, w tym inkubatorów przedsiębiorczości wraz z katalogiem usług szkoleniowych i informacyjnych. Taka gospodarka ma sprzyjać między innymi aktywności mieszkańców i zatrzymaniu młodych ludzi w regionie, stworzenia im doskonałych warunków do pracy, mieszkania oraz związania swojej przyszłości z Dolnym Śląskiem.

• Wymiar środowiskowy polega na zapewnieniu mieszkańcom wysokiej jakości otoczenia, w którym żyją. To również przywrócenie pełnej wartości ekonomicznej i środowiskowej terenom zdegradowanym. W subregionie wałbrzyskim jednym z kluczowych działań mających na celu poprawę jakości przestrzeni i jej funkcjonalności będzie regeneracja obszarów przekształconych wskutek działalności górniczej oraz w wyniku powiązanych z nią aktywności. Istotna jest tu rekultywacja i nadawanie nowych funkcji obszarom poprzemysłowym, zagospodarowanie zwałowisk, stawów osadowych i niezrekultywowanych hałd. Również tworzenie terenów inwestycyjnych czy wykorzystanie przestrzeni poprzemysłowych w celu nadania im zupełnie nowej funkcji np. turystycznej.

• Cel społeczny nawiązuje do głównej siły napędowej transformacji jaką jest kompetentne, świadome i aktywne społeczeństwo. To właśnie mieszkańcy stanowią w procesie przemian największą wartość. Dlatego oprócz działań związanych z pozyskiwaniem kompetencji i kwalifikacji odpowiadających potrzebom nowoczesnej gospodarki planowane jest przygotowanie mieszkańców do zmieniających się priorytetów rozwojowych związanych z neutralnością klimatyczną. Najistotniejszym zadaniem jest zbudowanie więzi społecznych, a tym samym wspólnej i świadomej odpowiedzialności społecznej oraz poczucia bezpieczeństwa.