W ciągu ostatnich dwunastu miesięcy 18% Polaków udostępniło dane osobowe w zamian za dodatkowe korzyści.
Najczęściej za stałą zniżkę lub jednorazowy rabat na produkty bądź usługi – wynika z badania przeprowadzonego na zlecenie serwisu ChronPESEL.pl i Krajowego Rejestru Długów pod patronatem Urzędu Ochrony Danych Osobowych. Większość Polaków ma świadomość, że dane osobowe są bardzo cenne. W ostatnim roku 66% respondentów nie udostępniło wrażliwych informacji o sobie w zamian za dodatkowe korzyści. Jednak 18% ankietowanych przekazało dane, a 16% nie wie albo nie pamięta, czy to zrobiło.
- Młodzi chętniej dzielą się danymi, starsi są bardziej ostrożni
Na podejście do ochrony tożsamości wpływa płeć, wiek, wykształcenie i miejsce zamieszkania. Panowie okazują się pod tym względem mniej rygorystyczni niż panie. W ostatnim roku 20%mężczyzn udostępniło dane osobowe w zamian za dodatkowe korzyści w porównaniu do 16% kobiet. Znacznie większe różnice pod tym względem widać, jeśli weźmie się pod uwagę wiek. O ile wśród przedstawicieli młodszych pokoleń (18 – 44 lata) ekstra gratyfikacje skłoniły do podzielenia się swoimi danymi 21 – 25% ankietowanych, o tyle starsze pokolenia były znacznie bardziej wstrzemięźliwe. Na taki krok zdecydowało się zaledwie 14% ankietowanych mających od 45 do 64 lat i tylko 11% seniorów.
Co ciekawe, najmniej chętnie dane osobowe podawały osoby z wykształceniem podstawowym i zawodowym oraz średnim, policealnym i pomaturalnym (po 16%). W przeciwieństwie do 22% respondentów z dyplomem licencjata bądź magistra. Większa ostrożność wyróżnia również ankietowanych z największych miast powyżej 500 tys. mieszkańców, których tylko 15% podało dane osobowe. W odróżnieniu od 20% respondentów z miast od 21 do 100 tys. osób.
- Kobiety wolą jednorazowe upusty, mężczyźni stałe rabaty
Analizując rodzaje dodatkowych korzyści, które najczęściej skłaniały Polaków w ostatnim roku do udostępniania danych osobowych, na czoło wysuwają się stałe (35% wskazań) lub jednorazowe (31%) zniżki bądź rabaty. Nieco mniej chętnie dzielimy się wrażliwymi informacjami o sobie za otrzymanie darmowego produktu lub usługi (27%) czy możliwość skorzystania z darmowej aplikacji albo konta w Internecie (22%). Najmniej atrakcyjne dla respondentów były również unikalne treści (16%) i spersonalizowane oferty dopasowane do ich potrzeb (15%).
Patrząc przez pryzmat płci respondentów wyraźnie widać, że panowie byli bardziej skłonni podać swoje dane osobowe za stałą zniżkę, podczas gdy panie robiły to częściej za skorzystanie z jednorazowego rabatu. W pierwszym przypadku różnica między płciami wynosiła 39% do 30%, a w drugim 39% do 24%.
- E-mail, nazwisko, telefon – to ujawniamy najczęściej
Osoby, które dodatkowe gratyfikacje skłoniły do ujawniania swoich danych osobowych, najczęściej udostępnili: adres e-mail (80%), imię i nazwisko (59%), numer telefonu (55%) i adres zamieszkania (33%). Znacznie mniej chętnie podawali PESEL (8%) i numer dowodu tożsamości (7%).
Jeśli to jest specjalny adres e-mail, którego używamy np. tylko do zakupów w sklepach lub korzystania z usług, to nie jest to problem. Gorzej, jeśli tego samego adresu używamy na co dzień i podaliśmy, go np. w banku. Jeśli e-mail, imię i nazwisko i numer telefonu w wyniku wycieku danych trafią w ręce cyberprzestępców, to mogą oni próbować zresetować hasła i wykorzystując procedury odzyskiwania dostępu przejąć np. konto w banku – ostrzega ekspert serwisu ChronPESEL.pl Bartłomiej Drozd.
Zestaw: e-mail, imię i nazwisko oraz telefon może być wykorzystany też w phishingu. Na nasz adres e-mail lub numer telefonu trafią spersonalizowane informacje podszywające się pod znane instytucje, np. banki, w których pod rozmaitymi pozorami będziemy nakłaniani do ujawnienia haseł lub numerów kart kredytowych.
- Zastrzeżenie PESEL-u nie chroni w każdym przypadku
To, że tak niewielki odsetek ankietowanych udostępniło swój PESEL nie powinno uspokajać. To oznacza, że nadal, mimo wieloletnich kampanii edukacyjnych, prowadzonych m.in. przez serwis ChronPESEL.pl, ok. 2,4 mln dorosłych Polaków nie dostrzega zagrożeń, jakie wiążą się z udostępnianiem swojego PESEL-u, jeśli nie jest to niezbędne.
Obawiamy się, że uruchomienie Rejestru zastrzeżeń numeru PESEL może ten odsetek powiększyć. Wiele osób zapamiętało z tego tylko tyle, że jak zastrzeże PESEL, to nikt już na jego konto nie zaciągnie żadnego zobowiązania, więc przestanie go tak strzec. To błąd, bo zastrzeżenie PESEL-u chroni tylko w kilku, ściśle określonych w ustawie przypadkach. Nadal trzeba być bardzo ostrożnym – komentuje Bartłomiej Drozd.
Badanie na zlecenie serwisu ChronPESEL.pl i Krajowego Rejestru Długów pod patronatem Urzędu Ochrony Danych Osobowych (UODO) pt. „Czy Polacy są gotowi udostępnić dane osobowe w zamian za dodatkowe korzyści?”, zostało przeprowadzone w kwietniu 2024 roku metodą CAWI na reprezentatywnej grupie 1016 respondentów przez IMAS International.
Kamil Sztandera / kaczmarskigroup.pl
