Nie gra pan fair play, panie burmistrzu

Ostatnio media poinformowały nas o sukcesie burmistrza Marcina Orzeszka, który odebrał  dyplom wyróżnienia  „Samorządowy Menedżer Regionu 2013 w województwie dolnośląskim” w ramach rankingu „Filary Polskiej Gospodarki”,  który organizuje  jedna z agencji badawczych  przy udziale redakcji dziennika „Puls Biznesu”.

Wcześniej pisano o tym, że nasza Gmina  otrzymała  regionalne wyróżnienie „Dolnośląski Klucz Sukcesu” za 2013 rok. Jeżeli sięgniemy pamięcią wstecz to przypomnimy sobie, że kolekcja naszych  tytułów  jest większa. W  kadencji samorządowej 2006 – 2010 Gmina Ząbkowice Śląskie otrzymała tytuły i certyfikaty jak: „Gmina Fair Play 2007”,  „Gmina Przyjazna Biznesowi 2009”.  A od 2011 roku Urząd Miejski jest certyfikowany ISO 9001:2008, jako że wdrożony w nim system zarządzania jakością spełnia wymogi tej międzynarodowej normy.

Zdania na temat tego czy Gmina powinna brać udział w tego rodzaju konkursach są jak zawsze podzielone. Nie brakuje opinii,  że niewiele z nich wynika z powodu zasad, jakie nimi rządzą oraz tego, w jaki sposób można uzyskać rankingowy tytuł. Ale podchodząc do tego problemu ogólnie można przyjąć, że każdy wygrany ranking to dodatkowa promocja, która  powinna przekładać się na wzrost zamożności mieszkańców i zwiększenie wpływów do gminnej kasy. Jednak nie może służyć włodarzom do udowadniania, że Gmina jest krainą miodem i mlekiem płynącą.

Niestety, komunikat, jaki ukazał się na  stronie internetowej  Urzędu Miejskiego (www.zabkowiceslaskie.pl, 31.7.2014 r.)  pokazuje, że rankingowe wyróżnienia właśnie temu mają służyć.  Ów informacja brzmi:  „Okazuje się, że nieprzypadkowo nasza gmina otrzymała Dolnośląski Klucz Sukcesu w kategorii najbardziej gospodarnej gminy miejskiej i miejsko-wiejskiej, ponieważ mimo realizacji wielu zadań inwestycyjnych bardzo dobrze prezentuje się również pod względem finansowym: zaplanowany na 2014 r. deficyt budżetowy miał sięgnąć 3,2 mln zł, a tymczasem po pierwszym półroczu gmina osiągnęła nadwyżkę budżetową w kwocie ponad 4 mln zł!”, co zdaniem autora komunikatu, a więc zapewne także burmistrza, świadczy o dobrej kondycji finansowej Gminy, gdyż komunikat opatrzono tytułem „Dobra kondycja finansowa Gminy Ząbkowice Śląskie”

Każdy kto ma rzeczywiste pojęcie o tym, co się dzieje w  naszej Gminie wie, że wspomniany komunikat, mający pozory dobrej kondycji  finansowej Gminy, służy tylko jednemu – stworzeniu dobrego wrażenia. Owszem o kondycji finansowej samorządu przesądza nadwyżka finansowa, tyle że nie nadwyżka budżetowa, a nadwyżka operacyjna (dochody bieżące minus wydatki bieżące), bowiem to ona informuje ile środków finansowych pozostaje po pokryciu najważniejszych wydatków związanych z bieżącym funkcjonowaniem jednostki samorządu terytorialnego (Wiewióra 2008). Innymi słowy wskazuje czy jednostka jest w stanie pokryć swoje wydatki bieżące dochodami bieżącymi. Im wyższa jest wartość nadwyżki operacyjnej, tym większe są możliwości realizacji przez jednostkę przedsięwzięć inwestycyjnych, zarówno bezpośrednio, dzięki przeznaczeniu kwoty nadwyżki operacyjnej na inwestycje, jak i pośrednio, w drodze spłaty wcześniej zaciągniętych zobowiązań.  Jeżeli jednostka nie ma nadwyżki operacyjnej lub posiada bardzo  niską  nadwyżkę operacyjną, to jednostka ta albo poszukuje oszczędności w wydatkach bieżących lub też wyprzedaje majątek samorządowy, albo „żyje na kredyt”, i jak można się domyślać, jej aktywność kredytowa wiąże się często z łataniem dziur w wydatkach bieżących, a to z kolei prowadzi do powstania pętli zadłużenia.

Analizując powyższe zagadnienie na gruncie danych ze sprawozdania  Gminy Ząbkowice  Śląskie o nadwyżce/deficycie za okres od początku roku do dnia 30 czerwca 2014 r. należy wskazać, że w  I półroczu 2014 roku  Gmina  osiągnęła nadwyżkę operacyjną w wysokości 2.640.407,51 zł  (na koniec roku wielkość  nadwyżki  operacyjnej zaplanowano w wysokości  993.282,00 zł). Jak najbardziej, to pozytywna sytuacja dla naszej Gminy,  niemniej jednak  ten  poziom  nadwyżki operacyjnej sporo ogranicza Gminę w sferze realizacji przedsięwzięć inwestycyjnych. Stąd bierze się „Wielka Wyprzedaż” majątku gminnego, ale – jak zauważa Skład Orzekający RIO – wykonanie budżetu za rok 2013 i za I kw. nie potwierdza możliwości wykonania dochodów ze sprzedaży majątku w planowanych wielkościach (plan 6.655.000 zł, wykonanie w I kw. 765.734,08 zł). Ten sam wniosek płynie także z wykonania budżetu za I półrocze.

Sytuacja finansowa każdej jednostki samorządu terytorialnego niewątpliwie jest zjawiskiem złożonym i wiele jest wskaźników mówiących o kondycji finansowej,  ale tym istotnym barometrem kondycji finansowej jest właśnie nadwyżka operacyjna, a ta w omawianym okresie – jak już wspomniałam –  wyniosła w naszej Gminie ponad 2 mln zł, a  na koniec  2014 roku ma kształtować się na poziomie ok. 1 mln zł. Nie dajmy zatem sobie wmówić, że kondycja finansowa naszej Gminy jest dobra, dlatego że w I półroczu osiągnięto nadwyżkę budżetową w kwocie ponad 4 mln zł., bo tego rodzaju  nadwyżka  finansowa najogólniej mówiąc oznacza między innymi to, że zaszła sytuacja, w której z różnych powodów nie wykorzystano środków budżetowych  na zaplanowane w budżecie zadania.

I jeszcze jedna uwaga co do nadwyżki budżetowej. W I półroczu 2014 roku dochody ogółem zrealizowano w kwocie 34.221.962,15 zł, a po stronie wydatków ogółem odnotowano  kwotę 30.153.483,19  zł , więc póki co Gmina osiągnęła rzeczoną nadwyżkę budżetową w kwocie 4.068.478,96 zł.  Na koniec roku planowany jest jednak deficyt budżetu w wysokości 3.217.082,00 zł, który ma zostać pokryty kredytem. Na początku lipca br.  – o  czym szerzej pisałam we wpisie „RIO ma uwagi do kolejnego kredytu” – został już ogłoszony przetarg na udzielenie kredytu długoterminowego w kwocie 5. 856 582,00 zł z przeznaczeniem na sfinansowanie planowanego jw. deficytu budżetowego  oraz spłatę wcześniej zaciągniętych zobowiązań z tytułu kredytów (2.639.500,00 zł).

Nie gra pan fair play, panie burmistrzu. Przyzwyczaił się pan do faulowania i tak już panu zostało. Lecz propagandą sukcesu i dyplomami z rankingów, które nie mają z kryteriami ekonomicznymi  wiele wspólnego nie zakrzyczy pan rzeczywistości i swoich braków menedżerskich.

Wykonanie budżetu za I półrocze 2014 r.:

Dochody –  plan po zmianach 75.943.440,99 zł,  wykonanie: 34.221.962,15 zł

Dochody bieżące – plan po zmianach 63.800.230,82 zł, wykonanie: 32.128.981,07 zł.

Dochody majątkowe – plan po zmianach 12.143.210,17 zł, wykonanie: 2.092.981.08 zł.

Wydatki  –  plan po zmianach 79.160.522,99 zł, wykonanie:  30.153.483,19 zł,

Wydatki bieżące – plan po zmianach 62.806.948,82 zł, wykonanie:  29.488.573,56 zł.

Wydatki majątkowe – plan po zmianach 16.353.574,17 zł, wykonanie: 664.909,63 zł.

Wynik wykonania budżetu – plan po zmianach: deficyt 3.217. 082,00 zł, wykonanie: nadwyżka 4.068.478,96 zł.

Nadwyżka operacyjna – plan po zmianach  993.282,00 zł, wykonanie:  2.640.407,51 zł.

Źródło: Sprawozdanie  Gminy Ząbkowice  Śląskie o nadwyżce/deficycie za okres od początku roku do dnia 30 czerwca 2014 r.