Ewangelicy od Lutra

Historia oraz współczesna praktyka życia religijnego społeczności, którą zainicjował Marcin Luter w 1517 r. – to tematyka prelekcji, jaką w minioną środę wygłosił sekretarz biskupa diecezji wrocławskiej wspólnoty ewangelicko-augsburskiej Zbigniew Obracaj, który jest luterańskim duchownym.

W ząbkowickim muzeum, czyli Izbie Pamiątek Regionalnych zebrała się spora grupa osób zainteresowanych kolejnym spotkaniem w ramach cyklu o wspólnotach religijnych w Ząbkowicach Śląskich. Poprzednie poświęcone historii Żydów w naszym mieście relacjonowaliśmy w naszym portalu. Tym razem mowa była o ewangelikach, których obecność wśród mieszkańców Ząbkowic, szczególnie w okresie do 1945 r. była istotna. Do dzisiaj zresztą utrzymywane są kontakty z ewangelickim instytutem Sióstr Diakonis, które w okresie niemieckim miały u nas swoją siedzibą i prowadziły szeroko zakrojoną działalność edukacyjną i opiekuńczą. W rękach ewangelików znajdował się m.in. dwukrotnie obecny kościół i klasztor Mniszek Klarysek, a wcześniej siedziba Ojców Dominikanów. Świątynia ta, po przejęciu po raz drugi w 1815 r. została zdewastowana, gdyż jej wystrój stanowił przejaw kultu rzymsko-katolickiego. Dopiero w 1946 r., cały kompleks przy ul. Grunwaldzkiej został zwrócony katolikom, a pieczę nad nim przejęły wtedy wypędzone przez Sowietów ze Lwowa Mniszki Klaryski (czego 70-lecie obchodziliśmy niedawno i nasz portal to relacjonował). Z kolei przy ul. Krzywej znajdują ruiny byłego zboru ewangelickiego, który stanowił część wspomnianego już zakładu prowadzonego do 1945 r. przez Siostry Diakonisy. Obiekt ten jest własnością Gminy Ząbkowice Śląskie, a w latach 2008 – 2010 pojawiały się w magistracie koncepcje rewitalizacji i zagospodarowania go na cele działalności kulturalno-wystawienniczej (podobnie jak to udało się na przykładzie Czerwonego Kościółka w Kamieńcu Ząbkowickim czy Aniołka w Srebrnej Górze). Była też inicjatywa kupna budynku przez prywatnego inwestora, ale od tego czasu żaden z tych pomysłów nie został wcielony w życie i dawny kościółek niszczeje, o czym pisaliśmy w naszym portalu już trzy lata temu.

Prelegent nie nawiązał ani słowem do dziejów społeczności ewangelickiej w Ząbkowicach Śląskich. Analizował natomiast zasady doktrynalne i duszpasterskie reprezentowanej przez siebie wspólnoty religijnej. Obszernie omówił przy tym postać Marcina Lutra, jego poglądy i motywy sprzeciwu wobec budzących jego sprzeciw praktyk duszpasterskich ówczesnego Kościoła zachodniego. Akcentował jednocześnie podobieństwa do wartości, jakie są wyznawane i praktykowane w Kościele rzymsko-katolickim. Odpowiadając na pytania słuchaczy, potwierdził fakt, iż Marcin Luter ogłaszając swoje poglądy, choć był wówczas zakonnikiem augustiańskim, związał się z zakonnicą Katarzyną von Bora, która miała znaczący wpływ na jego działalność publiczną. Była ona jedną z kilkunastu sióstr, które zbiegły ze swojego klasztoru pod wpływem założyciela protestantyzmu. Mówił także o tym, że katolicy i ewangelicy wzajemnie uznają sakrament chrztu, natomiast niepokonywalną doktrynalnie barierą pozostają pozostałe zagadnienia teologiczne. Po prelekcji, zainteresowani mogli się udać do zlokalizowanej przy ul. Piastowskiej kaplicy ewangelickiej – jedynej czynnej w Ząbkowicach placówki, gdzie raz w miesiącu celebrowane są nabożeństwa dla ewangelików augsburskich. Punkt ten przyporządkowany jest organizacyjnie do liczącej ponad 40 wyznawców parafii w Kłodzku, która z kolei jest częścią diecezji wrocławsko-szczecińskiej tworzonej przez nieco ponad 2000 wiernych. Poza Ząbkowicami i Kłodzkiem, działają także miejsca nabożeństw i spotkań w Opolnicy i Kudowie.

Poza ewangelikami augsburskimi, w Ząbkowicach Śląskich, reprezentowana jest również ewangelicka społeczność metodystów podlegająca parafii w Ścinawce Średniej. Czynny jest ponadto zbór zielonoświątkowy, który ma w naszym mieście swoją siedzibę i jest najaktywniejszym środowiskiem chrześcijańskim poza Kościołem rzymsko-katolickim. Wśród mieszkańców miasta i okolicy aktywność przejawiają ponadto Świadkowie Jehowy, którzy wprawdzie powołują się na Biblię, lecz nie określają się jako chrześcijanie. Najbliżej katolicyzmu są wierni Kościoła Prawosławnego, którego zabytkowa cerkiew (o której pisaliśmy w naszym portalu) znajduje się w Ząbkowicach. Choć jest to wspólnota nieliczna to systematycznie sprawowana jest dla niej posługa liturgiczna przez księży z Wrocławia.