W świecie, w którym granice między rzeczywistością a snem stają się coraz bardziej zatarte, naukowcy dokonują przełomów, jakie wydają się wyciągnięte prosto z kina science fiction.
Film „Incepcja” z 2010 roku, w reżyserii Christophera Nolana, przedstawił widzom koncepcję nawigacji i manipulacji ludzkimi snami, koncepcję tak fascynującą, że wydawała się niemożliwa do zrealizowania poza srebrnym ekranem. W filmie specjaliści od „ekstrakcji” wchodzą w sny innych osób, aby odkrywać ich najgłębsze sekrety lub zasadzać idee, wykorzystując złożony proces znany jako „incepcja”.
Choć fabuła filmu jest oczywiście dziełem fikcji, nowe badania przeprowadzone przez zespół naukowców z Northwestern University w Illinois, USA, zaczynają zacierać granice między tym, co kiedyś uważano za fantastyczną fikcję, a tym, co nauka jest w stanie osiągnąć dzisiaj. Badanie, które przeprowadzono w laboratorium neurokognitywnym Kena Pallera na Northwestern University w Illinois, stanowi przełom w dziedzinie komunikacji dwukierunkowej z ludźmi podczas snu REM (Rapid Eye Movement). Zespół skupił się na wykorzystaniu świadomych ruchów oczu jako środka komunikacji z badanymi podczas ich snu. Badanie to, wspierane przez Narodową Fundację Nauki w USA, otwiera nowe możliwości zrozumienia, jak funkcjonuje nasz umysł podczas snu, a nawet wskazuje drogi do poprawy naszej zdolności do uczenia się i rozwiązywania skomplikowanych problemów.
- Przełom w świecie snów
Jednym z kluczowych wyzwań, przed którymi stanęli naukowcy, było umożliwienie komunikacji podczas snu REM, kiedy to ciało badanego jest w stanie paraliżu, uniemożliwiając ruchy fizyczne niezbędne do tradycyjnych form komunikacji. Rozwiązaniem okazało się wykorzystanie ruchów oczu, które zachodzą podczas snu REM. Badani byli szkoleni, aby kontrolować ruchy swoich oczu w taki sposób, aby przekazywać konkretne informacje naukowcom obserwującym ich sen. Na przykład powtarzalne ruchy oka z lewej na prawą stronę były sygnałem świadomości (lucidity) ze świata snów.
Proces ten wymagał również starannego monitorowania sygnałów elektrycznych z mózgu uczestników za pomocą elektroencefalografii (EEG) oraz innych technik, aby naukowcy mogli śledzić przejścia między różnymi etapami snu. Gdy uczestnik badania wchodził w fazę snu REM, naukowcy odtwarzali określone dźwięki, które miały pomóc badanemu zdać sobie sprawę, że śni, i osiągnąć stan lucid dreaming (świadomego śnienia). Następnie uczestnik mógł użyć umówionych sygnałów ruchów oczu, aby odpowiedzieć na pytania lub rozwiązać proste zadania matematyczne, co było formą komunikacji dwukierunkowej.
- Kluczowe aspekty badania
Komunikacja podczas snu: naukowcy byli w stanie przesłać proste matematyczne zadanie („osiem minus sześć”) do śpiącego uczestnika badania, który następnie odpowiedział poprawnie, sygnalizując odpowiedź za pomocą ruchów oczu. To pierwszy taki przypadek, gdy udaje się nawiązać autentyczną, dwukierunkową komunikację z osobą śpiącą. Badacze używali elektrod do monitorowania aktywności mózgu i ruchów oczu uczestników. Uczestnicy byli trenowani, aby osiągnąć stan lucid dreaming i nauczeni, jak komunikować się za pomocą ruchów oczu, co pozwoliło im na odpowiedź na pytania zadawane przez badaczy.
Odkrycie to otwiera nowe możliwości dla psychologii i neurobiologii, umożliwiając badania nad świadomością i potencjałem umysłu podczas snu. Może to prowadzić do nowych metod nauki, rozwiązywania problemów czy nawet treningu umiejętności w stanie snu.
Laboratorium wprowadziło również aplikację mobilną, która ma na celu ułatwienie osiągania stanu lucid dreaming, co może umożliwić większej liczbie osób eksperymentowanie ze świadomym śnieniem i komunikacją podczas snu.
- Podsumowanie
W kontekście odkryć dotyczących snów i ich wpływu na nasze życie codzienne istotne jest również zrozumienie, jak konkretne motywy snów mogą odzwierciedlać nasze podświadome myśli i emocje. Wśród najczęściej występujących motywów sennych są te dotyczące ciąży, utraty zębów lub interakcji z wodą. Na przykład znaczenie snu o ciąży często interpretowane jest jako symbol nowych początków lub lęku przed zmianami i może dostarczyć cennych wskazówek dotyczących stanu emocjonalnego osoby śniącej. Poprzez analizę takich snów w czasie rzeczywistym badacze mogą zacząć odkrywać, jakie ukryte znaczenia i emocje kryją się za tymi wspólnymi motywami. Możliwość komunikacji dwukierunkowej podczas snu otwiera drzwi do głębszego zrozumienia tych symboli, pozwalając naukowcom zadawać bezpośrednie pytania i otrzymywać odpowiedzi na temat treści snów, co z kolei może prowadzić do nowych odkryć w dziedzinie psychologii snu i psychoanalizy.
Odkrycie to otwiera drzwi do nowych obszarów badań psychologicznych i neurobiologicznych, pozwalając naukowcom na przeprowadzanie eksperymentów i gromadzenie danych w czasie rzeczywistym z ludzkiego umysłu podczas snu. Może to prowadzić do nowych metod nauczania, rozwiązywania problemów, a nawet terapii w stanie snu. Ponadto, dzięki nowej aplikacji na smartfony opracowanej przez laboratorium Pallera, metody te mogą stać się dostępne dla szerszej publiczności, umożliwiając indywidualne eksperymenty ze świadomym śnieniem i komunikacją ze świata snów.
Poprzez: PAP MediaRoom / Northwestern University Foto: freepik
