Nasz rynek pracy – napływ cudzoziemców nie powoduje wzrostu bezrobocia wśród Polaków

W ostatnich tygodniach pojawiło się wiele przekłamań dotyczących pracy cudzoziemców w Polsce, które uderzają przede wszystkim w uczciwych pracodawców.

Kłamliwa i pozbawiona merytoryki narracja opozycji powoduje, na co już zwracają uwagę eksperci, że wiele branż dotknie problem braku pracowników. Sytuacja na rynku pracy w Polsce wygląda korzystnie na tle innych krajów nie tylko Unii Europejskiej. Liczba bezrobotnych w końcu sierpnia bieżącego roku była jedną z najniższych od 33 lat – wyniosła niecałe 784 tys., czyli była o prawie 3% niższa niż rok wcześniej oraz o ponad 62%, tj. ok. 1,3 mln osób niższa niż dekadę temu. W tym samym czasie stopa bezrobocia rejestrowanego spadła z 13% do 5%.

W lipcu br. Polska z wynikiem 2,8% zajęła trzecie miejsce pod względem najniższej stopy bezrobocia w UE, za Maltą (2,5%) i Czechami (2,7%). Wskaźnik osiągnięty w Polsce dał nam również rekordowo niski wynik w krajach OECD. Polska była tuż za Czechami i Japonią, które ex-aequo osiągnęły wskaźnik 2,7%, i razem z Koreą Południową. Za nami byli Niemcy z wynikiem 2,9%, ale również Stany Zjednoczone (3,5%).

W Polsce pracuje blisko 17 mln osób. Liczba ofert pracy zgłaszanych przez pracodawców pozostaje wysoka – średnio w latach 2015-2023 do urzędów pracy trafiało ponad 1,3 mln wolnych miejsc pracy i miejsc aktywizacji zawodowej rocznie. Łącznie było ich ponad 11,8 mln, a przecież jeszcze więcej ofert udostępnianych jest m.in. w komercyjnych portalach internetowych. Od lat nasz rynek pracy boryka się z niedoborami kadrowymi. W badaniu ManpowerGroup pracodawcy niezmiennie wskazują na trudności w rekrutacji pracowników o pożądanych kompetencjach – w 2023 r. odczuwało je 72% pracodawców.

Dopuszczenie cudzoziemców do polskiego rynku pracy, w tym obywateli Ukrainy, niweluje niedobory, a zainteresowanie pracodawców ich zatrudnieniem jest ogromne. Niemniej jednak kluczowe jest, by uzupełnianie niedoborów na rynku pracy nie naruszało bezpieczeństwa zarówno migracyjnego, jak i tego dotyczącego rynku pracy, czyli nie powodowało zaniżania standardów na rynku pracy oraz wypychania z rynku pracy obywateli Polski. Rozpatrując wnioski o wydanie zezwolenia na pracę urzędy wojewódzkie biorą pod uwagę szereg czynników, w tym m.in.: czy cudzoziemiec nie znajduje się w wykazie cudzoziemców, których pobyt na terytorium Polski jest niepożądany, czy spełnia wymogi kwalifikacyjne, jeśli praca ma być powierzana w zawodzie regulowanym oraz czy na to stanowisko jest możliwość zatrudnienia obywatela Polski (tzw. test rynku pracy).

W kwestii pojawiających się nierzetelnych informacji dotyczących zezwoleń na pracę należy podkreślić, że wzrost liczby zezwoleń na pracę w niektórych latach zazwyczaj był spowodowany zwiększającą się luką kadrową związaną ze spadającym bezrobociem.
Stroną występującą o zezwolenie na pracę jest zawsze pracodawca. Zezwolenie na pracę nie stanowi samodzielnej podstawy do wjazdu cudzoziemca do Polski oraz nie przesądza, że cudzoziemiec ostatecznie podejmie pracę w Polsce.
Aby cudzoziemiec mógł legalnie wykonywać pracę w Polsce, musi posiadać tytuł pobytowy, z którym wiąże się uprawnienie do wykonywania pracy w Polsce. W wielu przypadkach cudzoziemiec nie podejmuje ostatecznie pracy w Polsce, np. z powodu nieotrzymania wizy, rezygnacji z przyjazdu do Polski. Te okoliczności powodują, że wojewodowie zobowiązani są do uchylenia wcześniej wydanego zezwolenia, jeśli zaistnieje do tego przesłanka. Jedną z nich jest niepodjęcie pracy przez cudzoziemca. Tylko w I półroczu tego roku na 145 tys. wydanych zezwoleń na pracę, uchylono około 50 tys.

Dane unijnego urzędu statystycznego Eurostat wskazują ponadto, że Polska ma piąty najwyższy wskaźnik aktywności zawodowej cudzoziemców wśród wszystkich państw Unii Europejskiej – w 2022 r. wskaźnik ten wyniósł w Polsce 81,6%. Dla porównania średnia dla całej UE wyniosła 72,5%, a Niemcy miały wskaźnik aktywności cudzoziemców na poziomie 70,2%, czyli wyraźnie niższy niż Polska.

Wiele przepisów uszczelniających system dopuszczania cudzoziemców do polskiego rynku pracy i zwiększających zdolność państwa do przeciwdziałania nadużyciom, a także chroniących krajowy rynek pracy, została wprowadzona za rządów Prawa i Sprawiedliwości, w szczególności było to rozszerzenie przepisów umożliwiających odmowę wydania zezwolenia, m.in. w sytuacji, gdy okoliczności wskazują na pozorność złożonego wniosku lub pracodawca zalega z podatkami lub składkami na ubezpieczenia społeczne, znaczne rozszerzenie i doprecyzowanie przepisów dotyczących zautomatyzowanej wymiany informacji ze służbami kontrolnymi, stworzenie podstawy prawnej dla możliwości wprowadzenia, w określonych sytuacjach, limitów dla liczby wydawanych zezwoleń. Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej apeluje o prowadzenie debaty publicznej w oparciu o fakty. Domysły i nieprawdziwe informacje godzą w uczciwych pracodawców i pracowników.

Materiały źródłowe:

Tagi: Rynek pracy