Dane Centrum e-Zdrowia z 2023 są alarmujące – liczba zgonów z powodu zapalenia płuc osiągnęła ponad 27 tys. osób, wśród pacjentów hospitalizowanych. Szczególny wzrost umieralności odnotowuje się w okresie zimowym, gdzie liczba ta wzrasta dwukrotnie i osiąga nawet 3,5 tys. zgonów w przeciągu miesiąca.
Dane Centrum e-Zdrowia dotyczące liczby zgonów w powodu zapalenia płuc u osób hospitalizowanych coraz bardziej niepokoją. Według informacji z 2019 roku, w Polsce z powodu zapalenia płuc umierało około 12 tys. osób rocznie, co stanowiło jeden z najwyższych wskaźników w Unii Europejskiej. Szacuje się, że obecnie na całym świecie co roku choruje na nie około 450 mln. osób (co równe jest ok. 7% populacji świata), z czego większość tych przypadków występuje w tzw. krajach rozwijających się. Zapalenia płuc to zdecydowanie najczęstsze powikłanie również po zakażeniu grypowym.
Szczególnie narażone na zapalenie płuc są dzieci poniżej 5. roku życia (w skali globalnej 15% zgonów w tej grupie jest spowodowane zapaleniem płuc) oraz osoby starsze powyżej 65. roku życia. Czynnikami ryzyka sprzyjającymi wystąpieniu choroby jest m.in. podeszły wiek, palenie tytoniu, przewlekła niewydolność serca, przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP), cukrzyca, stosowanie leków obniżających odporność.
Przebieg choroby może mieć różnorodną postać, a najczęściej jej inwazyjność jest uzależniona od wieku pacjenta. U osób dorosłych najczęstszymi objawami zapalenia płuc jest: mokry kaszel, znaczne zmęczenie, gorączka, uczucie duszności, bóle w klatce piersiowej, dreszcze, bóle mięśni, stawów i głowy. U małych dzieci często można zaobserwować znacznie przyspieszony, świszczący oddech. Dodatkowo mogą pojawić się wymioty. Najwięcej przypadków zapalenia płuc wywoływanych jest przez wirusy i bakterie. Za około połowę zapaleń płuc odpowiedzialne są bakterie, m.in. dwoinki zapalenia płuc, potocznie zwane pneumokokami. Czynnikami etiologicznymi mogą być także wirusy m.in. wirusy grypy, RSV oraz koronawirusy.
- Pneumokoki są jedną z głównych przyczyn bakteryjnego zapalenia płuc. Szczególnie niebezpieczne są dla dzieci do 2. roku życia oraz osób starszych, ponieważ w tych grupach wiekowych odporność jest obniżona. Najwyższy odsetek przypadków śmiertelnych zakażeń pneumokokowych obserwuje się u pacjentów, u których pneumokoki wywołały bakteriemię, zapalenie opon mózgowych oraz zapalenie płuc. Szczepienia przeciw pneumokokom stanowią kluczowy element w profilaktyce takich powikłań. Zaleca się je przede wszystkim osobom w grupie ryzyka ciężkiego przebiegu zakażenia. Podanie szczepionki przeciw pneumokokom, zwłaszcza u seniorów, to szansa na uniknięcie zapalenia płuc i negatywnych jego skutków. Warto zwrócić uwagę, że szczepienie u osób dorosłych jest szczepieniem jednorazowym – objaśnia kierownik Zakładu Medycyny Społecznej Zdrowia Publicznego i Wydziału Lekarskiego prof. dr hab. n. med. i n. o zdr. Aneta Nitsch-Osuch.
- Jako powikłanie grypy, zapalenie płuc zaczyna się dość nagle – gorączką i dreszczami. Powikłania po grypie występują u około 6% chorych i mogą ujawnić się w ciągu pierwszych kilkunastu dni trwania infekcji lub nawet w kilka tygodni po jej zakończeniu. Wśród nich są oczywiście osoby zdrowe bez chorób przewlekłych, jednak ryzyko ciężkiego przebiegu grypy i wystąpienia komplikacji, jest zdecydowanie wyższe u osób powyżej 65. roku życia oraz u dzieci – przede wszystkim u niemowlaków i dzieci do 5. roku życia. Dodatkowo do grupy ryzyka zalicza się kobiety w ciąży, osoby z chorobami przewlekłymi, osoby z niedoborami odporności. Szczepienie przeciw grypie jest jedyną skuteczną metodą na uniknięcie choroby, a tym samym powikłań po zakażeniu. Zalecane jest wszystkim, a zwłaszcza osobom, znajdującym się w grupie ryzyka ciężkiego przebiegu – dodaje przewodniczący Rady Naukowej Ogólnopolskiego Zwalczania Chorób Infekcyjnych prof. dr hab. m. med. Adam Antczak.
Eksperci zwracają uwagę, ze szczepienie przeciw grypie i pneumokokom możną przyjąć podczas jednej wizyty. Koadministracja szczepień ułatwia proces szczepienia, zwiększa akceptację i odsetek zaszczepionych pacjentów, szczególnie jeśli ponowne zgłoszenie się pacjenta jest niepewne lub pacjent jest narażony na bezpośrednie ryzyko chorób. Szczepionki powinny być wstrzykiwane oddzielnie i w różne miejsca anatomiczne. Dodatkowo dla osób powyżej 65. roku życia szczepionki są bezpłatne. Na podstawie recepty szczepienie można wykonać w POZ lub aptece.
- Ogólnopolski Program Zwalczania Chorób Infekcyjnych (dawniej Ogólnopolski Program Zwalczania Grypy) jest inicjatywą społeczną niezależnych ekspertów medycznych. Program od ponad 10 lat prowadzi w Polsce działania edukacyjne oraz wspiera podniesienie poziomów wyszczepialności, zarówno wśród pacjentów z grup ryzyka, jak też w całym społeczeństwie.
- Założeniem OPZCI jest to, aby wszyscy i wszędzie, bez względu na wiek, mogli w pełni korzystać z dobrodziejstwa szczepień, co przełoży się na lepszy stan zdrowia i kondycję populacji. Pragniemy skupić uwagę systemu ochrony zdrowia na profilaktykę pierwotną chorób zakaźnych oraz zapewnieniu powszechnego i równego dostępu do szczepionek i szczepień na każdym poziomie opieki zdrowotnej.
- Organizatorem Społecznej Kampanii Informacyjnej powstałej w ramach Programu jest Fundacja Nadzieja dla Zdrowia. Działania skierowane są do środowiska medycznego, opinii publicznej, samorządów oraz do pracodawców. Przedsięwzięcie spotkało się z aprobatą najważniejszych instytucji działających na rzecz poprawy zdrowia publicznego, wielu organizacji zrzeszających lekarzy, pracodawców, związki samorządów i towarzystwa medyczne. Więcej informacji na stronie: opzci.pl.
Poprzez: prcn.pl
