Zasady podpisywania umowy cywilno-prawnej pomiędzy stowarzyszeniem a członkiem zarządu. Możliwość naprawy umowy podpisanej bez właściwego upoważnienia. Poniżej poruszamy obie kwestie. UWAGA – artykuł nie dotyczy Fundacji.
Czasami podczas realizacji oferty na wykonanie zadania publicznego, do określonych czynności, zatrudniony zostaje członek zarządu stowarzyszenia. Zatrudnienie najczęściej odbywa się na podstawie umowy cywilno-prawnej (umowa zlecenia lub umowa o dzieło).
Do maja 2016 roku, nie było wyraźnej regulacji w tej materii – generalnie umowy podpisywane były przez innego członka zarządu lub członka komisji rewizyjnej. Sytuacja ta zmieniła się w maju 2016 roku poprzez nowelizacją ustawy Prawo o stowarzyszeniach. Artykuł 11 ust. 4 ustawy reguluje to w następujący sposób: W umowach między stowarzyszeniem a członkiem zarządu oraz w sporach z nim stowarzyszenie reprezentuj członek organu kontroli wewnętrznej wskazany w uchwale tego organu lub pełnomocnik powołany uchwałą walnego zebrania członków (zebrania delegatów).
Tak więc od maja 2016 r. umowę z członkiem zarządu może podpisać pełnomocnik wybrany przez walne zebranie lub członek komisji rewizyjnej (lub innego organu kontroli) wybrany przez ten organ. Należy zaznaczyć, że pełnomocnikiem może być dowolna osoba wybrana do tego celu przez walne zebranie.
Zdarzają się stowarzyszenia, które nie mając wiedzy o zmianach, w dalszym ciągu podpisują umowy z członkami zarządu bez dostosowania się do obowiązujących wymogów prawnych, to jest osoby reprezentujące stowarzyszenie działają bez stosownej reprezentacji. Sytuacje takie narażają na bardzo poważne konsekwencje prawne i finansowe – umowa jest zagrożona uznaniem za nieważną a skutki finansowe wywołane taką umową mogą być katastrofalne. W przypadku wynagrodzenia pochodzącego z dotacji, udzielający jej stwierdzi na pewno nieważność umowy, a w konsekwencji zażąda zwrotu dotacji jako pobranej bez podstawy prawnej.
Wobec sprzecznego orzecznictwa oraz stanowiska Sądu Najwyższego nie było wiadomo, jakie skutki niosła za sobą wadliwa reprezentacja oraz czy istniała możliwość późniejszego „naprawienia” dotkniętej nią czynności prawnej. Prawo a organizacje pozarządowe.
Sytuacja zmieniła się 1 marca 2019 r. poprzez wejście w życie nowego brzmienia art. 39 Kodeksu Cywilnego. W paragrafie 1 wskazano: Jeżeli zawierający umowę jako organ osoby prawnej nie ma umocowania albo przekroczy jego zakres, ważność umowy zależy od jej potwierdzenia przez osobę prawną, w której imieniu umowa została zawarta
Co to znaczy? Oznacza to, że istnieje możliwość „naprawy” umowy zawartej przez osoby, które nie posiadały właściwego upoważnienia stowarzyszenia (reprezentacji) do zawarcia takie umowy. Stowarzyszenie powinno „naprawić” taką umowę poprzez potwierdzenie jej przez osoby wymienione w art. 11 ust. 4 ustawy Prawo o Stowarzyszeniach.
Ustawa z 2019 r. nowelizująca art. 39 Kodeksu Cywilnego, umożliwia (w art. 35) dokonanie czynność naprawczych wadliwych umów zawartych również przed 1 marca 2019 r.
