Zaburzenia psychiczne u dzieci i młodzieży stanowią poważny problem zdrowotny w związku z wpływem na codzienne funkcjonowanie oraz konsekwencjami dla zdrowia psychicznego w życiu dorosłym.
Po pandemii covid-19 obserwuje się znaczący wzrost problemów psychicznych wśród ludzi. Szczególną grupę, narażoną na konsekwencje epidemii, stanowią dzieci i młodzież. Na całym świecie zaburzenia depresyjne występują u ok. 47 mln dzieci! Średni wiek zachorowania w grupie dzieci i młodzieży przypada na okres między 11 a 14. rokiem życia, a średnia wieku pierwszego epizodu depresji to 12 lat!
Samorząd Województwa Dolnośląskiego rozpoczyna realizację programu polityki zdrowotnej na lata 2023-2025. Program dotyczy profilaktyki zaburzeń psychicznych, w tym depresji oraz zapobiegania samobójstwom dzieci i młodzieży. Budżet programu to 2,4 mln zł na lata 2023-2025. Wsparcie jest skierowane do dzieci i młodzieży w wieku 10-19 lat. Programem, w perspektywie 3-letniej, objętych zostanie około 20 tysięcy uczniów.
Jeszcze do niedawna panowało ogólne przekonanie, że zaburzenia depresyjne pojawiające się w dorosłym życiu rzadko występują w dzieciństwie. Symptomy depresji uważano za typową część okresu adolescencji. Przejawy takie jak smutek, drażliwość, uczucie beznadziejności oraz żalu były widziane jako następstwa przemian rozwojowych związanych z początkiem dojrzewania. Jednak dziś już wiemy, że zaburzenia depresyjne mogą pojawić się jeszcze przed wkroczeniem w dorosłe życie, a ich skutki są rozległe. Obejmują zmiany w zachowaniu, uczuciach i myślach młodego człowieka. Objawy depresji często nasilają problemy życiowe, tworząc błędne koło, z którego młodzi ludzi szukają ucieczki w uzależnieniach, samookaleczeniach czy w najgorszym przypadku samobójstwie – mówi psycholog Patryk Dubiel.
Polskie dane dotyczące ilości pacjentów poniżej 18 roku życia, którzy skorzystali z leczenia psychiatrycznego w ramach NFZ pokazują, że w 2020 r. na terenie kraju było 146 tysięcy takich przypadków. Na Dolnym Śląsku takich zgłoszeń było ponad 12 tysięcy. W tej grupie na terenie naszego województwa 2080 osób przed 18 rokiem życia zgłosiło się z powodu objawów zaburzeń emocjonalnych oraz zaburzeń nastroju (w tym zaburzeń depresyjnych), 1840 z powodu zaburzeń zachowania i emocji, 2270 z powodu zaburzeń nerwicowych.
Ochronę zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży uznaje się za priorytet w polityce ochrony zdrowia. Celem programu jest wczesna identyfikacja i pomoc dzieciom i młodzieży w kryzysie psychicznym. Ważnym aspektem programu jest zapewnienie koordynacji działań pomocowych między szkołami a instytucjami medycznymi oraz skrócenie czasu na zapewnienie działań wspierających.
Najważniejszym elementem programu jest możliwość bezpłatnych, bezpośrednich spotkań z psychologiem dla dzieci, ale także dla rodziców. W ramach tego programu i trzech takich spotkań będzie możliwość postawienia wstępnej diagnozy i oceny czy dane dziecko wymaga dalszego wsparcia w ramach np. poradni NFZ – wyjaśnia lekarz i koordynator programu Sebastian Łaźniak.
Na czym polega program?
- Główną rolę odgrywa Koordynator projektu, który będzie współpracował z Koordynatorami Regionalnymi. Uruchomiony został specjalny numeru telefonu do rejestracji uczestników programu. Na wydzielony numer telefonu dzwonić będą rodzice/ opiekunowie prawni zaniepokojeni zachowaniem swoich dzieci, a także młodzież szukająca pomocy. Podczas rozmowy telefonicznej, wykwalifikowany pracownik infolinii przeprowadzi triage diagnostyczny, który będzie oceniał potrzeby pacjenta oraz określał dalszą ścieżkę pomocy.
- Następnym etapem jest przekazanie tej informacji do Koordynatora Regionalnego, odpowiedzialnego za obszar terytorialny z którego pochodzi pacjent. Województwo dolnośląskie zostało podzielone na 4 obszary operacyjne, za każdy region odpowiada Koordynator Regionalny, który organizuje pracę zespołom diagnostycznym i zespołom wspierającym, odpowiada za kontakt ze szkołami, instytucjami pomocy społecznej i społecznością lokalną, a także pomaga pacjentowi w poruszaniu się między poszczególnymi poziomami pomocy psychiatryczno-psychologicznej.
- Koordynator Regionalny przekazuje informację o pacjencie do zespołu diagnostycznego wraz ze wskazaniem, kiedy i gdzie miałoby się odbyć badanie. Badanie trwa 1,5 godziny i maksymalnie po 3 sesjach powinna zostać postawiona diagnoza i dalsze wskazania terapeutyczne. Do momentu objęcia dziecka pomocą świadczoną przez przychodnię lub szpital pacjent zostaje pod opieką zespołu wspierającego.
Jak uzyskać pomoc?
- Do programu zgłaszać się mogą dzieci i młodzież w wieku 10 – 19 lat, zamieszkujące województwo dolnośląskie. Zgłoszenia może dokonać także rodzic lub opiekun prawny. Pomoc można uzyskać pod numerem telefonu infolinii 800805600 lub pod adresem e-mail [email protected] (wówczas pracownik infolinii skontaktuje się telefonicznie).
- Pacjenci, którzy zgłoszą się do programu, objęci będą wsparciem psychologicznym(spotkania diagnostyczne i spotkania wspierające), a koordynatorzy regionalni pozostają w stałym kontakcie z pacjentem, służąc pomocą w poruszaniu się między poszczególnymi poziomami pomocy psychologiczno-psychiatrycznej, w zależności od potrzeb.
- Realizatorem programu wybranym w drodze konkursu został podmiot wykonujący działalność leczniczą – CogitoMed.
Szczególną uwagę przywiązujemy do profilaktyki zdrowia psychicznego najmłodszych mieszkańców Dolnego Śląska. Rozpoczynamy realizację programu, którego celem jest wczesne rozpoznanie problemu, skrócenie czasu oczekiwania na diagnozę oraz przede wszystkim koordynacja działań pomiędzy szkołami a instytucjami medycznymi – mówi wicemarszałek województwa dolnośląskiego Marcin Krzyżanowski.
