Przed nami koniec zajęć szkolnych, jutro będą już wakacje. Wyjazdy, zabawy, spotkania z kolegami. To niestety również czas z dużą ilością czasu wolnego, który sprzyja eksperymentowaniu przez dzieci i młodzież z różnymi środkami psychoaktywnymi. Do najniebezpieczniejszych z nich należą tzw. dopalacze (ang. smarts).
Jest to termin używany potocznie i określa grupy różnych substancji lub ich mieszanek o rzekomym bądź faktycznym działaniu psychoaktywnym. Oficjalna, ustawowa nazwa tzw. dopalaczy to środki zastępcze.
Badania wśród uczniów pokazują, że co dziesiąty nastolatek próbował substancji psychoaktywnych o nieznanym składzie chemicznym, zagrażającym zdrowiu i życiu. Dopalacze to poważne zagrożenie dla dziecka, to substancje działające na ośrodkowy układ nerwowy, wpływające negatywnie na pracę mózgu powodując jego stopniową degradację. Sprzedawane są nielegalnie w postaci tabletek, proszków, mieszanin ziół, w postaci suszu, kadzidełek, naklejek tzw. „tatuaży”, opakowane w kolorowe, atrakcyjnie wyglądające papierki, nadające im „niewinny” wygląd.
Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Ząbkowicach Śląskich przypomina jakie sygnały ostrzegawcze mogą wskazywać na zażywanie substancji psychoaktywnych:
- pojawienie się wśród rzeczy dziecka nowych przedmiotów i produktów mogących służyć do przyjmowania substancji psychoaktywnych np. fifki, zapalniczki, łyżeczki, bibułki, kawałki okopconej folii aluminiowej, igły i strzykawki, waciki, paczuszki w foliowych opakowaniach, kleje, tabletki, proszek, sproszkowane zioła, bryłki itp.
- zmiany psychiczne oraz zmiana dotychczasowych zachowań i zwyczajów:
- stany nietrzeźwości,
- osłabienie lub utrata dotychczaowych zainteresowań, zaburzenia snu,
- wahania nastroju (drażliwość, płaczliwość, brak chęci do życia, depresje itp.)
- zmienna mowa (powolna, zamazana lub przyśpieszona), trudności koncentracji uwagi,
- zachowania i reakcje nieadekwatne do sytuacji (nieuzasadnione ataki złości, agresji)
- chwiejny, powolny chód lub pobudzenie ruchowe,
- zastyganie w nienaturalnych pozycjach,
- gorsze wyniki uczenia się czy w pracy, wagary
- zmiana nawyków żywieniowych – brak apetytu lub objadanie się;
- zmiana dotychczasowych znajomych, poszukiwanie nowych grup i aktywności, w których obecne są narkotyki np. dyskoteki, zloty, festiwale muzyczne itp.,
- rozluźnienie więzi z rodziną,
- zmiany w wyglądzie,
- sprawianie wrażenia osoby chorej np. przeziębionej, kaszlącej,
- stany euforii i zmęczenia, gadatliwość a następnie otępienie i apatia
- zmiany skórne np. miejsca po wkłuciach do naczyń żylnych, zadrapania, ślady po oparzeniach papierosami, przebarwienia palców,
- słodki zapach z ust, zmiana zapachu ciała,
- wygląd oczu (zaczerwienione spojówki lub brzegi powiek, łzawienie, opadnięcie powieki, nadmierne rozszerzenie lub zwężenie źrenic, powolna reakcja źrenic na światło, oczopląs przy wpatrywaniu się w stały punkt),
- próby wyłudzania lub podbieranie pieniędzy na nieokreślone wydatki;
- wychodzenie z domu na krótko, poprzedzone dzwonkiem domofonu lub telefonem od nieznanej osoby,
- wprowadzenie do słownictwa nowych zwrotów, często niezrozumiałych dla dorosłych, tzw. slangu narkotykowego.
Przyczyny zażywania dopalaczy podawane przez młodych ludzi to: chęć upodobnienia się do grupy, zaspokojenie ciekawości, dla rozrywki czy z powodu nudy. Dlatego dobre relacje w rodzinie, jasno wytyczony system wartości, życzliwość i akceptacja, codzienny kontakt, rozmowy i zainteresowanie sprawami dziecka pomogą uchronić je przed kontaktem z narkotykami czy też z innymi środkami zastępczymi.
Informujemy, że specjalistyczną pomoc zawsze można uzyskać:
- 800 060 800 – Infolinia Głównego Inspektora Sanitarnego
- 801 199 990 – Telefon Zaufania Narkomania
- 801 889 880 – Telefon Zaufania Uzależnienia behawioralne
- 800 100 100 – Telefon dla rodziców i nauczycieli w sprawie bezpieczeństwa dzieci
- 800 12 12 12 – Dziecięcy Telefon Zaufania Rzecznika Praw Dziecka
- 116 111 – Telefon Zaufania dla dzieci i młodzieży
Więcej informacji: https://gis.gov.pl/wypoczynek/dopalacze-komunikat/
