Organizacje pozarządowe (dalej NGO) stanowią ważny element dla funkcjonowania każdego kraju. Są uzupełnieniem działalności państwa w dziedzinach społeczeństwa, polityki czy ekonomii.
Przyczyniają się do dbania o wspólne dobro całego kraju poprzez integrację obywateli i tworzenie przestrzeni dla odpowiedzialnie społecznej zbiorowości. Swoją działalność finansują na różnorodne sposoby, a jednym z nich jest stworzenie kapitału żelaznego. W wielu państwach świata dostrzegalny jest rozwój sektora pozarządowego, a organizacje należące do niego przechodzą z tradycyjnych rozwiązań do tych bardziej innowacyjnych. Walczą z głodem, nierównością praw, niewystarczającą ochroną zdrowia, brakiem edukacji. Wspierają również kulturę i sport. Sektor pozarządowy zrzesza organizacje funkcjonujące w obrębie jednego państwa albo działające międzynarodowo (np. Amnesty International, Greenpeace).
Wśród polskich NGO najbardziej rozpoznawalne są takie organizacje jak Caritas Polska czy Monar. Według statystyk, polskie NGO są najbardziej aktywne w obszarach sportu i turystyki, a także kultury i sztuki. Swoją działalność kierują w stronę dzieci i młodzieży oraz seniorów.
Sektor pozarządowy to przede wszystkim ludzie. Organizacje angażują wolontariuszy i wolontariuszki oraz zatrudniają pracowników. W Polsce przeciętne wynagrodzenie pracownika NGO to zwyczajna płaca minimalna. Niestety, największymi problemami NGO są trudności w pozyskiwaniu funduszy, a co za tym idzie, znalezienie osób, które będą zdolne do bezinteresownej (lub oferującej minimalne wynagrodzenie) pracy. Jednak problemy finansowe, z jakimi borykają się NGO, mają swój negatywny rezultat przede wszystkim w pełnieniu zamierzonych celów, zapisanych w statucie organizacji.
Wśród sposobów finansowania NGO są m.in.: krajowe środki publiczne, składki członkowskie, przekazywanie 1% podatku, działalność odpłatna i gospodarcza, wsparcie od innych NGO czy zagraniczne środki publiczne. Te źródła umożliwiają finansowanie podstawowej działalności organizacji. Bardzo często pieniądze te starczają jedynie na pokrycie bieżących wydatków a wyznaczenie z nich części przeznaczonej na inwestycje, staje się niemożliwe. Dlatego tak wiele NGO stara się zbudować kapitał żelazny, który co do zasady, pozostanie nienaruszalny, a odsetki płynące z niego pokryją wydatki statutowe organizacji.
Kapitał żelazny jest dla organizacji jak fundusz powierniczy. Odpowiednio zainwestowany przynosi zyski, które stają się dodatkowym, niezależnym źródłem finansowania dla działań podejmowanych przez NGO. Wyzwaniem dla organizacji może być takie zainwestowanie powierzonego kapitału, by z jednej strony generował on odpowiednie zyski, a z drugiej strony był zainwestowany w sposób bezpieczny i minimalizujący możliwość wystąpienia straty.
Dzięki obecności kapitału żelaznego, a co za tym idzie, narastających z niego odsetek, organizacja może działać z większym poczuciem stabilności i spokoju. Możliwa jest więc niezakłócona realizacja działalności statutowej, co przekłada się na zwiększenie poczucia bezpieczeństwa zarówno dla pracowników i wolontariuszy, jak i beneficjentów danej organizacji. Odsetki z tej inwestycji pozwalają, żeby idea NGO była rozwijana, nie tylko w momencie okazjonalnego pozyskiwania funduszy, ale przez cały czas istnienia kapitału żelaznego.
Budowa kapitału żelaznego to, póki co temat niszowy, choć nie nowy w Polsce. Istnieje wiele organizacji pozarządowych korzystających z tej formy zapewnienia stabilności finansowej. Jednakże coraz więcej fundacji sięga po tę formę budowy kapitału. Przykładem tego jest Europejska Fundacja Aktywizacji Społecznej EFAS z Wrocławia, o której poczynaniach w ramach projektu asperIT mieliśmy okazję informować na naszym portalu. Mocno kibicujemy wszystkim wszelkim NGO chcącym budować kapitał żelazny.
Mamy nadzieję, że nasza wspólna seria artykułów poświęconych tej tematyce pozwoli przybliżyć czytelnikom ten temat.
Klaudia Gałązka / asperIT
